شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس شامل شرکتهایی مانند مهندسی، سرمایهگذاری، تولیدی، بازرگانی، خدماتی و آموزشی میباشد و در سال ۸۹ توسط دولت با سیستم سهامی عام و به عنوان بزرگترین هلدینگ تخصصی پتروشیمی تأسیس گردید. این شرکت در سال ۹۲ براساس اصل ۴۴ قانون اساسی وارد بخش خصوصی شد.
در دهه گذشته شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس متحمل تغییرات زیادی گشته است. از مهمترین آنها میتوان تدوین برنامههای راهبردی برای شرکتهای زیر مجموعه و خود، سرمایهگذاری در حیطههای مختلف کاری جهت بالا بردن میزان سود، اعمال مدیریت سیستمی و تولید متنوع محصولات و فرآوردههای پتروشیمی و شیمیایی را نام برد. دیگر تحولات این شرکت شامل تأسیس مجتمعهای استراتژیک پالایشگاهی و پتروشیمی در نقاط مختلف کشور برای توسعه بیشتر و با در نظر گرفتن حفظ محیط زیست و همچنین استانداردهای بهداشتی و ایمنی بوده است.
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس در ادامه اقداماتی را نظیر حذف واسطهها در معاملات بینالمللی خود، از بین بردن موانع بر سر راه تولید مجتمعهای تحت پوشش و رساندن میزان تولید این شرکتها به ظرفیت اسمی آنها انجام داده است.
آینده نگری در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
یکی از بخشهای مهم بنگاههای اقتصادی کشور، صنعت پتروشیمی میباشد که پیوسته دستخوش نوسانات و تغییرات مهم میشود. برای مقابله با تغییرات پر سرعت امروزه، شیوهها، مکانیزمها و تحلیلهای قدیمی برای برنامهریزی بلند مدت کارایی مناسبی نخواهند داشت. در نتیجه شرکتهای قدرتمند و پیشرو در جهان از سناریو نویسی و رویکرد آینده پژوهی استفاده میکنند که نتایج خوبی را نسبت به دیگر شرکتها به دست آوردهاند. امروزه به تدریج همه شرکتها استفاده از این روشها را در دستور کار خود قرار دادهاند.
در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس این نگرش مورد تأیید قرار گرفته و کمیتهای تحت عنوان کمیته آیندهنگاری در حال نظارت و سازماندهی اجرایی این روش میباشد. راهکار قبلی هلدینگ خلیج فارس یعنی مدیریت استراتژیک با نگرش جدید یعنی آینده پژوهی، ترکیب شده و روش جدیدی با نام آیندهنگاری شرکتی ارائه شد. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس برای سرعت بخشیدن به روند رشد شرکت ضمن انجام اقدامات قبلی، فعالیتهای جدیدی را در راستای اهداف نوین خود در دستور کار قرار داد.
محصولات شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس که عنوان بزرگترین مجموعه صنعت پتروشیمی ایران را یدک میکشد و بزرگترین پتروشیمیهای ایران زیر نظر این شرکت هستند، با هدف توسعه هر چه بیشتر صنعت پتروشیمی برنامهریزی خود را انجام داده است. این شرکت به دنبال ایجاد تنوع در سبد محصولات، افزایش حجم تولید و تکمیل زنجیره ارزش میباشد. همچنین با تعریف پروژههایی، رفع موانع موجود بر سر راه تولید را پیگیری میکند. محصولات تولیدی هلدینگ خلیج فارس به صورت کلی شامل موارد زیر میشوند.
پلیمر
محصولی که در نتیجه واکنش پلیمریزاسیون واحدهای مونومر باعث بوجود آمدن درشت مولکولهای آلی زنجیرهای میشود، پلیمر نام دارد. پلیمرها دارای تنوع بسیار زیادی در ساختار خود هستند، به همین دلیل تقریباً تمام صنایع از این مواد برای ساخت محصولات متفاوت استفاده میکنند.
بیشترین مصرف از این مواد که مهمترین مشتقات نفتی هستند، در صنعت پلاستیک و لاستیک میباشد و در بازار با نامهای متفاوتی مانند پلیاتیلن ترفتالات، پلی استایرن، پلیاتیلن، اکریلونیتریل بوتادین استایرن، پلی وینیل کلراید و پلی پروپیلن شناخته میشوند.
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس از بزرگترین تولیدکنندگان این محصول در کشور است و بعضی محصولات مانند پلی کربنات، پلی وینیل کلراید امولسیون و پلیاتیلن ترفتالات را به عنوان تنها تولیدکننده آنها در ایران تولید میکند.
محصولات پلیمر
در جدول زیر برخی از محصولات حاصل از پلیمر که در هلدینگ خلیج فارس تولید میشوند به همراه شرکت تولید کننده آنها ذکر شدهاند.
نام محصول |
شرکت پتروشیمی تولید کننده |
پلی اتیلن ترفتالات – الیاف (POY) |
تندگویان |
پلی وینیل کلراید – سوسپانسیون (S-PVC) |
بندرامام – اروند |
پلی اتیلن ترفتالات _گرید نساجی (PET-TG) |
تندگویان |
پلی کربنات (PC) |
خوزستان |
اپوکسی رزین جامد |
خوزستان |
پلی وینیل کلراید – امولسیون (E-PVC) |
اروند |
پلی اتیلن ترفتالات _گرید بطری (PET-BG) |
تندگویان |
اپوکسی رزین مایع |
خوزستان |
پلی اتیلن متوسط (MDPE) |
آریاساسول |
استایرن بوتادین رابر ـ SBR |
بندرامام |
پلی اتیلن ترفتالات – پنبۀ مصنوعی (Staple) |
تندگویان |
پلی اتیلن سنگین (HDPE) |
بندرامام – مهر – ایلام – آریاساسول |
پلی اتیلن سبک (LDPE) |
بندرامام و آریاساسول |
اپوکسی رزین محلول در زایلین |
خوزستان |
مواد شیمیایی و پایه
محصولاتی که به عنوان مواد اولیه برای تولید محصولات نهایی از آنها استفاده میشود را محصولات شیمیایی پایه مینامند. این محصولات بازه زیادی را در بر میگیرند که یا در واحدهای پایین دستی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس مورد استفاده قرار میگیرند و یا برای تولید محصول نهایی در اختیار تولید کنندگان دیگر قرار میگیرند.
محصولات پایهای که در این شرکت تولید می شوند، در جدول زیر ذکر شدهاند.
نام محصول |
شرکت پتروشیمی تولید کننده |
اتیلن |
بندرامام – آریاساسول |
اسید کلریدریک (HCL) |
بندرامام-اروند- کارون-ارومیه |
ارتو تولوئن دی آمین (OTD) |
کارون |
تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) |
کارون |
بوتادین |
بندرامام |
متا تولوئن دی آمین (MTD) |
کارون |
سولفات پتاسیم |
ارومیه |
وینیل کلراید منومر ( VCM) |
بندرامام و اروند |
متیل دی فنیل دی ایزوسیانات پلیمری و خالص(MDI) |
کارون |
هگزان |
بندرامام |
هپتان |
بندرامام |
نیترو بنزن (NB) |
کارون |
متیل ترشری بوتیل اتر (MTBE) |
بندر امام |
سود سوزآور(NAOH) |
بندرامام – اروند |
کریستال ملامین |
ارومیه |
اسید نیتریک (HNO3) |
کارون |
اسید ترفتالیک خالص ( PTA) |
تندگویان |
کلر |
اروند |
برش چهار کربنه |
بندرامام |
اتیلن دی کلراید (EDC ) |
بندرامام و اروند |
آنیلین |
کارون |
پروپیلن |
بندرامام |
آمونیاک |
لردگان |
آب ژاول |
بندرامام، اروند و کارون |
اسیدسولفوریک (H2SO4) |
ارومیه |
بنزین پیرولیز |
بندرامام |
آروماتیک
خانوادهای از ترکیبات عالی که ساختار آنها دارای حلقههایی با پیوند دوگانه هستند را آروماتیک مینامند. آروماتیکها، گروه عظیمی از ترکیبات مانند بنزن و مشتقات آن را شامل میشوند. تعدادی از هیدروکربنهای آروماتیکی که در نفت خام یافت میشوند پارا – زایلن، تولوئن ارتو – زایلن، نفتالین، بنزن، کومن و متا – زایلن هستند. آروماتیکها در تولید الیاف مصنوعی، رزینها، بطریهای یکبار مصرف، نایلـــــون شویندهها، پلی استرها، سموم دفع آفات، حلال صنعتی، ترکیبات دارویی و رنگها کاربرد دارند.
تولیدکنندگان محصولات آروماتیک در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس در جدول زیر ذکر شدهاند.
نام محصول |
شرکت پتروشیمی تولید کننده |
استایرن |
پارس |
مخلوط آروماتیکها |
بوعلی سینا |
ریفورمیت |
بندرامام و نوری و بوعلی سینا |
پارازایلین |
بندرامام و نوری |
آروماتیک سنگین |
بندرامام و نوری و بوعلیسینا |
مخلوط زایلینها |
بندرامام و نوری و بوعلی سینا |
ارتوزایلین |
نوری و بوعلی سینا |
آروماتیک نه کربنه / تولوئن (C9-A/TOL) |
بوعلیسینا |
حلال A92 |
نوری |
اتیل بنزن |
پارس |
تولوئن |
بندرامام |
بنزن |
بندرامام و نوری و بوعلیسینا |
آروماتیک نه کربنه به بالا ( C9+ ) |
بندرامام |
کودها و سموم
هر ماده طبیعی یا غیر طبیعی که بخشی از مواد مغذی مورد نیاز گیاه را فراهم کند، با نام کود شناخته میشود. استفاده از کود به این دلیل که خاک را از لحاظ مواد غذایی متعدد تأمین میکند، مفید میباشد.
کودها را میتوان به چند دسته مختلف تقسیم کرد، آنهایی که فقط یک ماده مغذی دارند را کود مستقیم مینامند (مانند فسفر، نیتروژن و پتاسیم). کودهایی که مواد دارای کربن به جز اوره را حذف میکنند، غیر ارگانیک یا شیمیایی هستند.
کودها به دو حالت جامد و مایع هستند ولی حدود ۹۰% آنها جامد هستند. اکثرا آمونیم فسفات، پتاسیم کلراید و اوره به عنوان کودهای شیمیایی جامد مورد استفاده قرار میگیرند. این محصولات در شرکت صنایع پتروشیمی خایج فارس در واحدهای زیر تولید میشوند.
نام محصول |
شرکت پتروشیمی تولید کننده |
آمونیم فسفات |
ارومیه |
پتاسیم کلراید |
ارومیه |
اوره |
کودشیمیایی اوره لردگان |
سوخت و مواد هیدروکربوری
سوختهای شیمیایی مانند ریفرمیت، رفینیت، پنتان به بالا، گاز مایع، نفت کوره، برش سنگین و برش سبک به غیر از پالایشگاههای گاز و نفت، در صنایع بالا دستی پتروشیمی نیز تولید میشوند. کربن و هیدروژن میتوانند با مواد اطراف خود اکسید شده و باعث آزاد شدن انرژی گردند که به همین دلیل از اجزا اصلی تشکیل دهنده سوختها میباشند.
محصولات حاصل از مواد هیدروکربری به همراه شرکتهای تولید کننده آنها در جدول زیر نام برده شدهاند.
نام محصول |
شرکت پتروشیمی تولید کننده |
گاز مایع (LPG) |
بندرامام، نوری و بوعلی سینا |
نفت کوره |
بندرامام |
پروپان |
پارس و بندرامام |
بوتان |
پارس و بندرامام |
رافینیت C4 |
بندرامام |
رافینیت C6 |
بندرامام، بوعلی سینا و نوری |
پنتان |
بوعلی سینا، نوری و پارس |
شرکتهای تولیدی وابسته صنایع پتروشیمی خلیج فارس
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان بزرگترین و معتبرترین مجموعه پتروشیمی کشور با هدف رونق بخشیدن بیشتر به صنعت پتروشیمی در ایران اقدام به سرمایه گذاری در شرکتهای تولیدی وابسته کرده که در ادامه به آنها اشاره شده است.
این شرکت در فاز ۲ پتروشیمی منطقه ویژه عسلویه با مساحت ۴.۱۳ هکتار به عنوان اولین واحد پتروشیمی تاسیس شد. پتروشیمی مهر با استفاده از اتیلن به عنوان خوراک، محصول HDPE را با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن در سال تولید میکند.
طرح اولیه این مجموعه ابتدا در سال ۷۹ توسط شرکت پتروشیمی پارس آغاز شد و سپس امور قراردادها و منابع مالی آن از طریق روش فاینانس ادامه یافت. این طرح از طرحهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران می باشد.
شرکتهای تولیدی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس برای توسعه روز افزون صنعت پتروشیمی برنامههای بلند مدت خود را در راستای افزایش کیفیت محصولات تولیدی و کامل کردن زنجیره ارزش تولید، مشخص و اجرا کرده است. این شرکت دارای چندین شرکت تولیدی میباشد که در زیر نام برده شدهاند.
شرکت پتروشیمی خوزستان | شرکت پتروشیمی شهید تندگویان | شرکت پتروشیمی کارون | شرکت پتروشیمی پارس |
شرکت پتروشیمی بندرامام | شرکت پتروشیمی بوعلی سینا | شرکت پتروشیمی اروند | شرکت پتروشیمی نوری |
شرکت فجر انرژی خلیج فارس | شرکت مبین انرژی خلیج فارس | شرکت پتروشیمی ایلام | شرکت پتروشیمی ارومیه |
طرحهای شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
این شرکت در راستای توسعه هر چه بیشتر صنعت پتروشیمی در ایران ۱۲ طرح برای توسعه محصولات پتروشیمی و افزایش تنوع در محصولات را به مرحله اجرا رسانده است. هلدینگ خلیج فارس به عنوان بزرگترین مجموعه پتروشیمی ایران با اجرای این طرحهای توسعهای موفق به کسب رتبه دوم از لحاظ تنوع محصولات در خاورمیانه گردیده است.
شرکت الفین گچساران
- نوع پروژه: پتروشیمی
- محل پروژه: شهرستان گچساران
مجری: شرکت پتروشیمی گچساران (سهامی خاص)
شرکت پتروشیمی هنگام
- نوع پروژه: پتروشیمی
- محل پروژه: منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
- مجری: شرکت پتروشیمی هنگام (سهامی خاص)
شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس
- نوع پروژه: پالایشگاه گاز و جمع آوری گازها
- محل پروژه: بهبهان و کل استان خوزستان
- مجری: شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس
طرح کارخانه گاز و گاز مایع یادآوران خلیج فارس
- نوع پروژه: پالایش گاز
- محل پروژه: شمال حوزه نفتی یادآوران و جنوب حوزه نفتی جفیر واقع در ۶۰ کیلومتری جنوب شهرستان هویزه
- مجری: شرکت پالایش گاز یادآوران خلیج فارس
شرکت پتروشیمی ایلام (الفین ایلام)
- نوع پروژه: فاز دو پتروشیمی ایلام (الفین)
- محل پروژه: ایلام
- مجری: شرکت پتروشیمی ایلام
شرکت پتروشیمی آپادانا خلیج فارس
- نوع پروژه: پتروشیمی
- محل پروژه: منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
- مجری: شرکت پتروشیمی آپادانا خلیج فارس (سهامی خاص)