معرفی بزرگترین پتروشیمی‌های ایران

بزرگترین پتروشیمی‌های ایران

امروزه پتروشیمی به‌ عنوان مهم‌ترین و تأثیرگذارترین صنعت در ایران، دارای رتبه اول صادرات غیر نفتی شناخته می‌شود که تعداد زیادی شغل در کشور ایجاد کرده است. ایران به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های پتروشیمی در قاره به شمار می‌رود. طبق آمار منتشر شده از شرکت ملی صنایع پتروشیمی کشور، شرکت‌های پتروشیمی تا پایان فصل پاییز حدود ۹ میلیارد دلار به سامانه نیما واریز کرده‌اند که بخش قابل توجهی از درآمد سرانه کشور را شامل می‌شود. در واقع این شرکت‌ها با تولید محصولات پرکاربرد از منابع نفت و گاز و صادرات، ارزش افزوده بسیار زیادی برای کشور تولید می‌کنند. از جمله مهمترین بخش‌های صنعت پتروشیمی می‌توان الفین و محصولات پلاستیکی را نام برد.

صنعت پتروشیمی انرژی فسیلی را به عنوان سوخت و خوراک استفاده می‌کند و سهمیه ۱۵ درصدی در مصرف این انرژی را دارد. با وجود پدید آمدن انرژی‌های جدید، همچنان انرژی فسیلی نقش اصلی را به عنوان انرژی مصرفی در دنیا ایفا می‌کند. با توجه به موانع موجود برای صنعت پتروشیمی، این صنعت نمی‌تواند از تمام ظرفیت تولید خود استفاده کند؛ زیرا این صنعت از کمبود خوراک به عنوان اصلی‌ترین مانع برای این شرکت‌ها رنج می‌برد.

در حال حاضر ۶۸ مجتمع پتروشیمی در کشور در حال فعالیت هستند و ۷۰ طرح توسعه‌ای جدید نیز برای این صنعت تعریف شده است. این پتروشیمی‌ها دارای ظرفیت تولید ۹۰ میلیون تن هستند که طبق پیشبینی‌ها ظرفیت تولید آن‌ها طبق اهداف بلند مدت کشور تا ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ میلیون تن می‌رسند. در نتیجه با این میزان تولید افتخار آفرینی بزرگی برای کشور شاهد خواهیم بود.

در این مقاله به معرفی بزرگترین پتروشیمی‌های ایران خواهیم پرداخت.

بزرگترین پتروشیمی‌های ایران

کشور ایران به دلیل دارا بودن ذخایر گسترده نفت و گاز که به عنوان مواد اولیه برای پتروشیمی‌ها استفاده می‌شوند، پتانسیل بالایی در این صنعت دارد. بزرگترین پتروشیمی‌های ایران عموماً در جنوب کشور واقع شده‌اند. در سال‌های اخیر و پس از انقلاب اسلامی، ایران با سرمایه‌گذاری گسترده در صنعت پتروشیمی به یکی از بزرگترین کشور‌های حوزه پتروشیمی تبدیل شده است.

در حال حاضر ۵ هاب در صنعت پتروشیمی تعریف شده‌اند:

۱. منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی

۲. منطقه آزاد قشم

۳. منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

۴. منطقه آزاد چابهار

۵. منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر پارسیان

پتروشیمی مارون

شرکت پتروشیمی مارون در بهمن ماه سال ۱۳۷۷ با هدف اجرای الفین هفتم تأسیس گردید. این طرح با ظرفیت تولید ۱.۱ میلیون تن پلی‌اتیلن در سال از بزرگترین پتروشیمی‌ها در تولید الفین‌ها در جهان می‌باشد. در این شرکت ‌اتان بهره‌برداری شده از گاز طبیعی طی عملیات‌هایی به مواد الفینی، محصولات پلیمری و شیمیایی تبدیل می‌شود.

شرکت پتروشیمی مارون در دو منطقه جغرافیایی با مساحت جمعا ۱۰۲.۵ هکتار ساخته شده است.

واحد اول با هدف بازیابی‌اتان در مساحت ۹.۵ هکتاری در کیلومتر ۳۰ جاده اهواز-ماهشهر احداث شد. خوراک الفین در این واحد تولید می‌شود و توسط خط لوله ۹۵ کیلومتری به منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی منتقل می‌گردد.

منطقه دوم در سایت ۲ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام خمینی (ره) با مساحت ۹۳ هکتار و دارای واحد‌های الفین، پلی‌اتیلن سنگین، پلی پروپیلن، ‌اتیلن اکساید و‌اتیلن گلایکول و سرویس‌های جانبی احداث گردید.

این شرکت در سال ۱۳۸۵ به بهره‌برداری کامل رسید و دو سال بعد به بخش خصوصی واگذار شد.

شرکت پتروشیمی مارون با تولید محصولات زیر جز بزرگترین پتروشیمی‌های ایران و جهان می‌باشد.

شرکت پتروشیمی امیرکبیر

شرکت پتروشیمی ‌امیرکبیر توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای سرعت بخشیدن به فعالیت‌های اجرایی طرح‌های توسعه صنایع پتروشیمی و استفاده از صنایع داخلی و خارجی تأسیس گردید.

این شرکت در سال ۷۷ به عنوان مجری طرح الفین ششم انتخاب شد.

از محصولات مهم این شرکت می‌توان پلی‌اتیلن سبک، پلی‌اتیلن سنگین و پلی‌اتیلن سبک خطی را نام برد.

از افتخارات این شرکت می‌توان به ساخت راکتور تبدیل اتیلن در واحد الفین، ساخت راکتور‌های پلی‌اتیلن سنگین و ساخت کوره‌های واحد الفین اشاره کرد.

پتروشیمی فجر

این شرکت در سال ۷۷ در زمینی با مساحت ۷۰ هکتار، در سایت ۴ و سایت ۲ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی تأسیس شد و به عنوان اولین شرکت یوتیلیتی متمرکز در کشور در سال ۸۱ به بهره‌برداری رسید. با افزایش نیاز بدلیل بوجود آمدن طرح‌های جدید در سایت‌های ۲ و ۳، طرح توسعه پتروشیمی فجر در سایت ۲ اجرا شد.

این شرکت دارای گواهینامه‌هایی نظیر تندیس طلایی جایزه صنعت پتروشیمی در مدل EFQM، IMS، ISO ۹۰۰۱، ISO ۱۴۰۰۱، ISO ۱۶۰۰۱، OHSAS ۱۸۰۰۱، ISO ۵۰۰۰۱ می‌باشد.

طیف گسترده محصولات این شرکت شامل موارد زیر است:

مالکیت این شرکت در سال ۸۸ و در راستای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس منتقل گردید. همچنین این شرکت در سال ۹۴ در بازار بورس ارائه شد.

شرکت پلیمر آریا ساسول

این شرکت پس از درخواست شرکت ساسول از آفریقای جنوبی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های طرح الفین نهم، طی توافق نامه‌ای بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت ساسول آفریقای جنوبی(شعبه آلمان) تأسیس گردید. بر اساس این توافق نامه واحد الفین و دو واحد پلی‌اتیلن متوسط و سنگین و پلی‌اتیلن سبک، از شرکت پتروشیمی پارس جدا شدند و به عنوان بخش‌های مستقل شرکت آریاساسول شروع به کار کردند.

از جمله کاربرد‌های اصلی محصولات این شرکت می‌توان موارد زیر را نام برد:

پتروشیمی تندگویان

این شرکت در سال ۷۷ با هدف تولید محصولات مهمی نظیر اسید ترفتالیک خالص (PTA) و پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) در ضلع شمال غربی خلیج فارس، در سایت چهارم منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام خمینی (ره) با مساحت ۳۴ هکتار تأسیس گردید. شرکت پتروشیمی تندگویان که جز بزرگترین پتروشیمی‌های ایران قرار دارد، دارای ظرفیت تولید بیش از یک و نیم میلیون تن در سال است.

از اهداف مهم این شرکت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور

– دستیابی به بازار‌های جهانی و ایجاد درآمد ارزی

– حرکت در جهت خود اتکایی و انتقال فناوری پیشرفته

– تأمین مواد اولیه واحد‌های پایین دستی در صنایع نساجی و بسته‌بندی کشور و صرفه‌جویی ارزی

– ایجاد اشتغال در صنایع پایین دستی

– انتقال دانش و تربیت نیروی انسانی متخصص

پتروشیمی جم

شرکت پتروشیمی جم یکی از بزرگترین واحد‌های تولید الفین در ایران و جهان است که جز طرح‌های توسعه‌ای شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است که این شرکت در سال ۷۹ در منطقه ویژه پتروشیمی پارس در عسلویه احداث گردیده است.

از اهداف اصلی این شرکت می‌توان به تولید پلی‌اتیلن‌های سبک خطی و سنگین و همچنین الفین‌ها اشاره کرد.

پتروشیمی کارون

این شرکت به عنوان اولین تولید‌کننده ایزوسیانات‌ها، مشتمل بر TDI و MDI و تکمیل‌کننده‌ی زنجیره ارزش پلی یورتان‌ها در غرب آسیا شناخته می‌شود. پتروشیمی کارون با استفاده مونواکسیدکربن، هیدروژن و گاز‌های کلر و خوراک تولوئن، فرمالین، بنزن، اسید نیتریک، اسید سولفوریک و آمونیاک انواع محصولات پایه‌ای و اصلی پتروشیمی را با کیفیت جهانی تولید می‌کند که این موضوع باعث ایجاد ارزش افزوده بالا در این شرکت می‌شود.

این محصولات به صورت کلی در صنعت پلی یورتان کاربرد دارند. مهمترین محصولات این شرکت شامل انواع اسفنج، ابر و فوم هستند که در تولید مبلمان، صندلی خودرو و صندلی‌های اداری و خانگی کاربرد دارند. همچنین این محصولات در تولید پانل‌های ساندویچی، یخچال‌های صنعتی و خانگی و دیوار‌های پیش ساخته به عنوان عایق صوتی و حرارتی کاربرد دارند.

یکی دیگر از کاربرد‌های محصولات این پتروشیمی در صنعت کیف و کفش برای تولید زیره کفش و چرم مصنوعی می‌باشد.

از مهمترین کاربرد‌های این محصولات در صنایع پزشکی، استفاده در تولید باند‌های ارتوپدی است. همچنین برای تولید چسب‌های صنعتی، چسب‌های لمینت و انواع الاستومر‌ها کاربرد دارد.

شرکت پتروشیمی بندر امام

پتروشیمی بندر امام با مساحت ۲۷۰ هکتار و در فاصله ۸۴ کیلومتری شرق آبادان در شهرستان ماهشهر قرار دارد.

این مکان به دلیل دسترسی آسان به سوخت و مواد اولیه، استفاده از امکانات جاده‌ای، خوراک، شبکه راه آهن و حمل و نقل دریایی، وجود فرودگاه، دسترسی به آب مورد نیاز برای شرکت انتخاب گردید.

از دلایل دیگر انتخاب این مکان می‌توان کمک به توسعه و عمران استان خوزستان و مهمتر از آن ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از سوختن گاز‌های همراه با نفت اشاره کرد.

پتروشیمی اروند

این شرکت به عنوان بزرگترین تولید‌کننده زنجیره پی وی سی جهان با اهدافی نظیر تولید مواد اولیه برای صنایع پایین دستی در بازار‌های خارجی و داخلی، با مساحت ۱۰۸ هکتار در سایت ۳ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی احداث گردید.

از محصولات تولیدی پتروشیمی اروند می‌توان موارد زیر را نام برد:

محصولات تولیدی در این کارخانه برای تولید انواع شیلنگ‌ها، عایق‌های حرارتی، لوله‌ها، تهیه مواد شوینده، اسباب بازی، لوازم آشپزخانه، پاک‌کننده‌های صنعتی و ضدعفونی‌کننده‌ها در صنایع پتروشیمی و نساجی کاربرد دارند.