در قرن اخیر هر آنچه را که به قدرت و ثروت مرتبط می‌شود یک سمت آن به منابع نفتی و مشتقات آن متصل است. چرا که امروزه اقتصاد بسیاری از کشور‌ها مانند ایران بر پایه نفت بنا شده و درصد بسیاری از درآمدمان بر این پایه است. به همین خاطر امروز در این مقاله قصد دارید تا درباره این موضوع صحبت کنیم که نفت خام چیست و چه کاربردی دارد.
نفت خام چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی از نفت را بیان کنیم باید بگوییم که مایعی بدبو، غلیظ و با رنگی سیاه یا قهوه‌ای تیره است. این مایع دارای گرانوی نسبتاً زیادی بوده و ترکیبات اصلی تشکیل دهنده آن نیز هیدروکربن‌ها می‌باشند. در واقع نفت خام یک سوخت فسیلی تجدید ناپذیر است که به شکل مایعی قابل اشتغال و غلیظ از پوسته زمین استخراج می‌شود که کاربردهای بسیاری زیادی در صنعت و زندگی روزمره‌مان دارد.
تاریخچه نفت خام
در قرن اخیر تکنولوژی‌های جدید زیادی اختراع شده‌اند که سرعت ورود آن‌ها در صنایع مختلف نیز زیاد بوده است. حال با گذشت زمان و پیشرفت این تکنولوژی‌ها، انسان بیشتر از قبل به ارزش و خاصیت نفت خام پی برده‌اند.
طبق اطلاعات موجود اولین چاه رسمی در ایران که در واقع اولین چاه نفت خاورمیانه نیز محسوب می‌شود توسط ویلئام ناکس دارسی در سال ۱۲۸۲ هجری خورشیدی حفر شد. پس از آن نیز در مسجدسلیمان در خرداد ۱۲۸۷ هجری خورشیدی چاهی به عمق ۳۶۰ متر حفر گردید که اکنون بیش از حیات قرن از آغاز حیات صنعت نفت در ایران می‌گذرد.
چگونگی تشکیل نفت خام
اگر بخواهیم درباره منشأ تشکیل نفت خام و چکونگی تشکیل آن صحبت کنیم باید به میلیون‌ها سال بگردیم؛ زیر منشأً آن در حقیقت مواد آلی حاصل از بقایای جانوران زنده و گیاهان است که طی هزاران سال در لایه‌های زمین انباشه و تحت گرما و فشار زیاد تبدیل به نفت خام تبدیل شده است.
از دیگر دلایل چگونگی تشکیل این ماده می‌توان به مرگ و میر پلانکتون‌ها و جلبلک‌ها در کف دریا اشاره کرد. بعد گذشت سال‌ها و خشک شدن دریا‌ها، رسوبات باقی مانده از این موجودات حوضه‌های رسوبی را تشکیل دادند و بعد از گذشت سالیان سال در اعماق زمین و تحت فشار بودن شدید به مواد آلی تبدیل شدند. در نتیجه در نبودن اکسیژن، این مواد آلی از سه مرحله دیاژنز، کاتاژنز و متاژنز گذشته و به هیدروکربن تبدیل می‌شوند.
تاریخچه نفت خام
انواع کاربرد نفت خام
با استخراج نفت خام از کره زمین و تجزیه کردن آن به مواد ساده‌تر می‌توان استفاده‌های مختلف از آن کرد. به عنوان مثال بیش از ۵۰ درصد نفت خام استخراج شده تبدیل به بنزین می‌شود. طبق آمار‌ها نزدیک هفتاد درصد مشتقات این ماده در صنعت حمل و نقل مصرف می‌شود.
کاربردهای نفت خام در زندگی روزمره
سوخت‌های پرانرژی مانند بنزین و گازوئیل یا سوخت‌های گالنی نیز از نفت به دست می‌آیند. به عنوان مثال بیشتر لباس‌هایی که می‌پوشیم، غذا‌هایی که ما می‌خوریم، همه و همه تمام به نحوی وابسته به نفت هستند.
کاربردهای نفت خام در تجهیزات ورزشی
آیا میدانستید تمام ورزشکاران دنیا مدیون ماده‌ای به نام نفت هستند و بدون آن ورزش مدرن معنا نداشت؛ زیرا از جمله کاربردهای این ماده می‌توان به تولید راکت‌های تنیس، توپ‌های فوتبال و بسکتبال و…
کاربرد نفت خام در لوازم آرایشی بهداشتی
آیا میدانستید که حدود ۸۰ درصد مواد تشکیل دهنده لوازم آرایشی از نفت خام است. بله اخم نکنید، درست متوجه شدید. به عنوات مثال بسیاری از ماتیک‌های لب با همین ماده ساخته می‌شوند. به این خاطر که واکس پارافین ماده اصلی لوله‌های ماتیک است و برای روان و نرم کنندگی لوازم آرایشی کاربرد دارد.
کاربرد نفت خام در تولید پلاستیک
کاربرد نفت خام در تولید پلاستیک
شاید بتوان پلاستیک را به عنوان یکی از رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولاتی از که نفت تولید می‌شوند نام برد. به این صورت که نفت خام ماده اولیه و اصلی پلاستیک است و خود پلاستیک نیز در تولید بسیاری از محصولات دیگر نقش اساسی را ایفا می‌کند به طوری که همه ما همه روز از این محصولات در زندگی روزه‌مان استفاده می‌کنیم.
از جمله محصولات پرکاربرد پلاستیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سطل‌های زبانه
- بطری‌های نوشیدنی
- ظروف بسته‌بندی
- وسایل آشپزخانه
- وسایطل تزئینی
- کفش
- تایر ماشین
کاربرد نفت خام در تولید مواد غذایی
یکی دیگر از کاربردهای مهم نفت خام، تولید مواد غذایی است. به عنوان مثال کود‌های شیمیایی و آفت کش‌هایی که در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند همه و همه از فرآورده‌های نفتی ساخته شده‌اند.
به غیر از این دو مورد، برای ساخت رنگ‌های غذایی و نگهدارنده‌های غذا نیز از نفت خام استفاده می‌شوند. همچنین از این ماده برای تولید انواع خوردنی‌ها مانند آدامس‌های بادکنکی نیز کاربرد دارد. بله درست شنیده‌اید برای تولید این محصول نیز از مشتقات نفت استفاده می‌شود. پایه این مواد نیز از واکس‌ها، اسید سیتریک، گلیسرین و… تشکیل شده است.
کاربرد نفت خام در تولید خمیردندان
برای تولید خمیردندان به یکی از مشتقات نفت که Poloxamer ۴۰۷ نام دارد نیاز داریم. این ترکیب ماده اصلی برای ساخته خمیردندان محسوب است که به ترکیبات پاینه نفتی خمیردندان اجازه می‌دهند تا در حلال پایه آبی حل شوند. علاوه بر این مورد از رنگ دانه‌های به دست آمده از نفت خام نیز برای تولید خمیر دندان استفاده می‌شود. ترکیبات رنگی مانند D&C Yellow #۱۰ و D&C Red #۳۰ و FD&C Blue #۱ که همگی از منابع زغال سنگ یا مشتقات نفت خام به حساب می‌آیند.